sosyalbilimler.org “Türkiye Klasikleri” başlığı altında, Türkiye’deki sosyal bilimcilerimizin kendi alanlarında vermiş oldukları ve ilgili literatürde birçok akademisyen tarafından derslerde okutulan, üzerine tartışılan, sıklıkla atıfta bulunulan, nesilden nesile aktarılan metinleri okurlarına ulaştırmayı hedefliyor. sosyalbilimler.org, her hafta .pdf formatında bir “klasik” paylaşarak  Türkçe literatürü yaşatmayı ve daha geniş çevrelere ulaştırmayı gaye edinmiştir.

Göçebe Türklerin Müslüman dünya ile temasa geçtikleri yerlere “Ortadoğu” bölgesi denmesi hem bizim ve hem de bölgenin öteki devletleri açısından birtakım sorunlar ortaya çıkarmaktadır. “Ortadoğu” terimi çok yakın zamanlarda (2. Dünya Savaşı’nın içinde) özellikle askerî nitelikte kullanılmağa başlanmıştır. Bu terim bölgenin ulusal sınırlarının, özellikle Avrupalılar tarafından belirlenmesinde yararlı sayılabilirlerse de, tarihî bakımdan önem taşıyan kültürel ve coğrafî bölüntülere ters düşmekte, çeşitli karışıklıklara yol açarak, bölge devletlerinin kimilerinde yine Batılı bir kavramla “kimlik bunalımı” yaratmaktadır. Üstelik, bölgeye “Doğu” adının yakıştınlması da belirli bir Avrupa önyargısını göstermektedir (Anderson, 1982:6). Bölgeye, 2. Dünya Savaşı’ndan önce “Yakındoğu” adı verilmekteydi ve çıkış noktasını da 16. yüzyılın coğrafî keşiflerinden almaktaydı. Son derece mantıklı olarak, yeni keşfedilen ve Avrupa’dan uzakta olan beldelere “Uzakdoğu”, burası ile Avrupa arasında kalan bölgeye de “Yakındoğu” denmekteydi. “Ortadoğu”dan daha anlaşılır ve nasıl ortaya çıktığı belli bir terim olan Yakındoğu, zamanla Osmanlı devletinin yönetimi altında bulunan tüm Avrupa ve Asya topraklarına verilen ad oldu. “Yakındoğu Sorunu” başlıklı yüzlerce kitabın, daha birinci sayfası açılmadan, Osmanlı devleti ile ilgili yapıtlar olduğu kolayca anlaşılabilirdi. “Ortadoğu” terimine ise, ilk defa 1944 yılında Mısır’da kurulan “İngiliz Ortadoğu Komutanlığı” askerî birliğinde rastlıyoruz.

sosyalbilimler.org Türkiye Klasikleri – 19

• Yazar: Oral Sander
• Makale Başlığı: Beş Deniz Yaylasında Doğuş
• Kaynak: Oral Sander, (1987), Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü, Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, ss. 5-16.
• Söz konusu makaleyi .pdf formatında indirmek için buraya tıklayınız.