Sosyal Adalet ve Şehir / David Harvey

Sosyal bilimler içinde mekânı en geniş biçimde ele almış ve hâlâ kaynak eser olarak nitelendirilen bir kitap Sosyal Adalet ve Şehir. Doğrudan yapıları ve mimarî faaliyetleri ele alarak değil, sosyal adaletin bir şehirde nasıl uygulanabileceğini izah eden bu kitabında David Harvey, vahşi kapitalizmin bir şehri nasıl kent hâline getirdiğini ve dönüştürdüğünü anlamak bakımından çok özel noktalara temas ediyor. Bu konular dahilinde en çok atıf yapılan ve en çok başvurulan kitap olma özelliğini korumaya devam eden eserin en mühim tarafı, ne kadar çirkinleşirse çirkinleşsin bir kent için daima güzele yönelik umudun olacağını söylemesi. Bu da elbette sosyal adaletle, paylaşımla, dayanışmayla mümkün. Kitabın cevaplandırdığı sorulardan bazıları şöyle: Zenginlik ve yoksulluk coğrafya üzerinde nasıl dağılır? Farklı yerler, konumlar ya da bölgeler arasında adil bir dağıtım mümkün mü? Hangi araçlarla mümkün? Bu araçların kendisi adil mi? Bir kente ilk gelenleri “efendi”, en son gelenleri “parya” yapan nedir?

Tanıtım Bülteni: Sosyal bilimlerin gelişimde öyle bazı dönemler vardır ki mevcut bakış açılarını derinden sarsan, dönüştüren kitaplar çıkar ortaya. Sosyal Adalet ve Şehir bunlardan biri. Mekan çalışmalarında klasikleşmiş bir yapıt. Kentsellikle ilgili kapitalist ve sosyalist formülasyonların ayrı bölümler halinde eleştirel bir incelemesini yapan Harvey, bir anlamda tarihsel maddeciliğin mekan çalışmalarına uygulanmasının ilk örneğini vermiş, sosyal adaletsizliğin mekan üzerindeki bölünme ve farklılaşmalarla nasıl örtüştüğünü göstermiştir. Zenginlik ve yoksulluk coğrafya üzerinde nasıl dağılır? Farklı yerler, konumlar ya da bölgeler arasında adil bir dağıtım mümkün mü? Hangi araçlarla mümkün? Bu araçların kendisi adil mi? Bir kente ilk gelenleri “efendi”, son gelenleri “parya” yapan nedir? Kapitalizm popüler bilinçte genellikle bir “köşe dönücülük” olarak görülür; Sosyal Adalet ve Şehir kapitalizmin gelişimine coğrafya üzerinde de bakılabileceğini, bakılması gerektiğini, kapitalizmin aynı zamanda mekan üzerinde oynana bir “köşe kapmaca” da olduğunu kanıtlıyor.

Künye: David Harvey, Sosyal Adalet ve Şehir, Çev. Mehmet Moralı, Metis Yayınları, 2003.