sosyalbilimler.org “Türkiye Klasikleri” başlığı altında, Türkiye’deki sosyal bilimcilerimizin kendi alanlarında vermiş oldukları ve ilgili literatürde birçok akademisyen tarafından derslerde okutulan, üzerine tartışılan, sıklıkla atıfta bulunulan, nesilden nesile aktarılan metinleri okurlarına ulaştırmayı hedefliyor. sosyalbilimler.org, her hafta .pdf formatında bir “klasik” paylaşarak  Türkçe literatürü yaşatmayı ve daha geniş çevrelere ulaştırmayı gaye edinmiştir.

Sosyal psikolojide toplum kurallarının uyan durumları bakımından önemli bir yer tuttuğunu görmüştük. Toplum değerleri toplumsal kuralların Cnormlannl par excellence (eksiksiz) örnekleridir. Aslında kişi, “yerleşmiş bir kural olup da toplumsal bir değer ifade etmeyen bir kural bulunabilir mi?” sorusunu sorabilir. Bayrağın muzafferliği, bir elmasın değeri, konutun rahatlığı, özel mülkiyetin dokunulmazlığı ve anayasanın kutsallığı toplumsal olarak yerleşmiş, hergün karşılaşılan değerlerdir. Bayrağa saygı gösterileceği; elmasların değerli; yuvanın tatlı; özel mülkiyetin dokunulmaz ve anayasanın kutsal olduğunun kanıtı kendindendir. Tüm bunlar değerlendirmeleri, değer-yargılarını ima ederler ve bu değerlendirmeler bireyde bir kez benimsendikten sonra kişisel bağlılık gösteren duygusal özellikler taşırlar. Bu biçimde örnekleri görülen kurallara toplum değerleri deriz. Diğer herhangi bir kural gibi toplumsal kurallar da bireylerin veya birey gruplarının ilişkilerinin sonucu olarak ortaya çıkarlar. Toplumsal değerler de ölçütleşerek, grupta ortak ve herkesin erişebileceği bir konuma ulaşınca, grubun üyeleri olan bireylerin hoşuna gideni ve gitmeyeni, kinleri ve seçimleri, ortak olanı ölçütleştirebilir ya da biçimlendirebilirler. Bu bölümde esas uğraşımız değer-tutum, ilişkisini çizmek çabası olacaktır. Bireyin kalıtımsal gelişimi içersinde karşılaştığı yerleşik toplumsal değerler ilk önce uyan bakımından yer alır ve tutum bireyin psikolojik sürecinin sonucu olur. Özünü gözönüne koymak, basit ve belirli bir görüntü sağlamak niyetlerimize rağmen değer tutum ilişkisinin gözden geçirilmesi gereken çok karmaşık bir sorun olması nedeni ile, kendi içlerinde tartışmalı olan birkaç kavrama kaçınılmaz olarak değinilecektir.

sosyalbilimler.org Türkiye Klasikleri – 24

• Yazar: Muzaffer Şerif Başoğlu
• Makale Başlığı: Toplum Değerleri
• Kaynak: Muzaffer Şerif, Sosyal Kuralların Psikolojisi. İstanbul: Alan Yayıncılık, 1985, ss. 95-115
• Söz konusu makaleyi .pdf formatında indirmek için buraya tıklayınız.